9 jul 2017

Kineshtijket se kuyut wan teukwitat itan Meshijku


Tik itajku ne yultechan pal Meshijku kineshtijket se miktijtuk kuyut. Yaja takentijtuk iwan kustik teukwitat tachijchiwal.

Nemit 22 tachijchiwal tik ne taneshtilis, kan ne nemi se tapilul iwan machiut, se yakatet, wan se elpantepusti. Muchi muchiwtiwit iwan pitzawak tepusti.

Kiajsiket ne teukwitat ijtik se tetakukal wan tik ne wey tiankis ipal Meshijku, ne itukay Zócalo. Ne Zócalo muketzki ijpak ne Meshikat teukal, tik ne ikman techan ipal ne Meshijkat itukay Tenuchtitan.

Kwak kimiktijket ne kuyut, neman kitakentijket iwan teukwitat tachijchiwal. Nusan yajket kalanat tapach tik ne Weyat ka kisayan. Kitalijket tik ne tetakukal kan nusan nemituya tekpat.

Inaket ka yawit kipepetat ne ielpan ne kuyut pal kitat su kishtilijket ne iyulu.

Kwak ne Españolujmet ejkuket Meshijku, kisentepewket muchi ne teukwitat wan kipatket pal kijkwaniat ka Kastiya.

Ne itamatilis ne Meshijkat ina ka ne kuyut kiujmachtia ne tasumani miktuk pal panu se tesajsay apan tik miktan.

  • -ijkwania mover, cambiar de sitio
  • -ishtilia quitar a, sacar a
  • -pepeta revisar
  • -ujmachtia enseñar el camino, guiar, encaminar
  • ejku arribar
  • elpantepusti peto
  • kalanat lo cogen, lo traen (de -al-ana)
  • kipatket lo cambiaron, lo derritieron, lo fundieron (de -pata)
  • kustik color oro
  • miktijtuk (estar) matado, sacrificado
  • tachijchiwal adorno, lo adornado
  • takentijtuk (estar) cubierto, vestido
  • tamatilis conocimiento
  • taneshtilis revelación, descubrimiento
  • tapach concha, conchita
  • tapilul colgante, lo colgado
  • tekpat sílex, pedernal
  • tetakukal caja de piedra
  • teukal templo
  • teukwitat oro
  • yakatet aro de la nariz
  • yultechan capital (de un país)

No hay comentarios: