1932: Nikan nemit!

Fotoj: Werner Hernández (Ishkalamat)

Ne noymet te kanaj,

tea chachalakat:

ashan nawpual-ume shiwit,

tik ne shiwit 1932,

mukawket,

mikiket,

kinmiktijket

senpual-majtakti-mil kupak.

Tea nemit tuwan!

Intea tikinkakit!

Wan melka yajtiwit,

patani tik ne ejekat,

mutalua tik ne apan,

kiawiltia ne ijiswat selek,

technapalua tik tuyulu

ne tzupelek taketzalis.

Ne at mutalua

yulik ijpak tejtet,

kishtemua se ujti,

wan kiajsi;

ne at musentalua,

muchiwa ajachichin,

musaluat senpa,

musentepewat ken se;

ne at kwakwalaka,

mukwepa mishti,

shini ijpak ne taltikpak,

tiatit.

Walisa tutaketzalis

tik ne ejekat,

tik ne apan,

tik ne ijiswat;

tik tuyulu technutza,

takwika,

mawiltia,

pajpaki,

pashalua,

mijtutia,

techyawalua,

technapalua.

Te miktuk

ika tinemit.

Tinemit

ika nentiwit,

wan su tinemit

yejemet nusan

ijtik tejemet

NIKAN NEMIT!

• ajachichin riachuelos
• ashan nawpual-ume shiwit hace 82 años
• chachalaka chambrear, chismorrear
• intea = tea
• kiawiltia juguetea
• kwakwalaka hervir
• mijtutia bailar
• mukawket se callaron
• musalua pegarse
• musentalua se dispersa
• musentepewa juntarse
• napalua abrazar
• nentiwit han estado, estuvieron
• noymet abuelos
• senpual-majtakti-mil kupak treinta mil voces
• shini esparcirse, regarse
• te kanaj está(n) ausente(s)
• tea ya no
• tiatit bebemos
• walisa despierta
• yawalua rodear
• yulik despacio