Ne Siwanawal

Ne Siwanawal

Naja nikchiwtuk se edicion ipal La Siguanaba tik ne iamaw L. Campbell. Su tikneskia tikita ne original, nemi tik ne iswat 878 ka né.

Nukunpa ikustuj na' nikilwia cajcasoj ipal tay panutuk nin tik nutechan. An nikilwia se ne nutatanoy nechilwij. Ya' nechilwij ka nin tik tutechan, ká inte kipia suertej, kimutiat, kisa se animal yejemet kilwiat "Tzuntekumat".

Yajika nutatanoy nechnawatij ka te ma ninejnemi tayua ika tamutiat.

Keman yaja yawi katka melawak tik ne ujti, yaj kiski iishpan Siwanawal. Ya' klaroj kitak ka witz ne siwat, pero en ese rato, yaja kishmatki, kitak yaja se siwat itukay Lionaj. Kunij yaja kinutzki.

Kilwia: — Kan tiajtuk, Lionaj?

— Aj, nipashalua kenha ken taja tikistuk tipashalua.

— Nikishkejketza, —kilwij yaja. —Tesu tiLionaj.

— Tayika te? Naja niLionaj! Pero nimitunki, nikiski nipashalua se nuratoj nusan.

Kunij ne takat tesu sujsul majmawi. Kishtij isinidor, al descuido, keman ne siwanawal mumatki, kiyawalujtuk unpati wan kilpij. Kan kilpij, kilwia: 

— Yek, an tiawit ka muchan. Tiawit tikitat su tejkia ka taja tiLionaj!

— Tiawit tikitat tel ka naj nikalaki nuchan.

Kiwikak ne siwat ichan neyuk siwat itukay Lionaj. Wan Lionaj sujsul sekmikik, yajika muketztuk peyna sujsul tayua; kitatia tit pal panu isesek. Kunij, keman ajsik ne takat ne kiwika ne siwat ilpijtuk wan isinidor. Kilwia:

— Nana Lionaj!

— Tajtzin, kilwij kalijtik.

— Uni tinemi?

— Nikan ninemi, tajtzin.  Tay tikneki?

— Aj, nin nalwika se siwat tina ka taja. Ka ne niknamik tik ne ujti ka né ka ajkuik. Nikilwia: "Nantzin Leonarda, kan tiaw?” "Aj, nikistuk nipashalua nusan kenha ken taja tikistuk tipashalua." "Taja tesu tiLionaj," nikilwij. "Taika te? Ni Lionaj." Al descuido, nikilpij wan nusinidor wan nin nalwika pal niwitz nikita su tejkia ka tesu tinemi.

— Taika te? Naj nin ninemi, mas bien nisekmiki. Yajika nimuketzki niktatia tit pal nimututunia. Naja tesu nikistuk, nimajmawi.

Kunij ne siwat pejki mutijtilana. Kichiwa jwersaj wan kilwia: Shinechsutuma! Naj niknekia niaw. De la gran jwersaj, ká kimatit ken kichiwki, ne takat kikashantij, kan kashanik, kunij welik sutumik, kisa mutalua. 

Pero achtu ka ya' musutuma, tay hora pejki kichiwa jwersaj pal yawi, kitachishki ne takat ka ne siwat ne iijikshi tesu iijikshi ken pal jentej, su te iijikshi puru iijikshi tijlan. 

Kunij inak yaja: 

— Ini tesu yek, ini nukujkul, pero nikchiwki jregar, ika nikilpij. Mukwepki kita tik iishkalyu; Kitak tujtumak iish, tesu ken iish jentej. Kunij yaja achi mumutij. Pero kipiak valor, pero jwersaj kichiwki jwaltar.

Kan musutun ne siwat kiski mutalua, yaj muyulpatki. - Na' niaw nimukwepa nikilpia. Kisa mutalua iipan, pero de nada sirvio. Ya' mutaluj hasta ajsik ten at, mukuminki tik se ombron posaj.

Kan mukuminki tik ne posaj, ne kishpuluj; teya kitak. Né puliwik ne siwat. Naja nechilwij nutatanoy, ka yajuni, pues, keman yaja takapiltzin kikaktuk ka panuk tik techan.

Yajika, an nukunpa nikilwilij pal kimati ka nemi Tzuntekumat wan nemi Siwanawal, pal ká te kipia valor kimutia.

Muishtijtuk tik: La Siguanaba (L. Campbell).

• -ishpulua perder
• ka ajkuik camino arriba, arriba
• -kumima tirar, arrojar
• mitunia tener calor
• -mutia asustar
• muyulpata arrepentirse
• puliwi perderse, desaparecer
• sekmiki tener frío, morir del frío
• -sutuma desamarrar, descoser
• -tilana jalar